Statki zazwyczaj korzystają z dwóch głównych typów systemów radarowych: radaru nawigacyjnego i radaru do przeszukiwania powierzchni. Radar nawigacyjny jest używany głównie do nawigacji krótkiego zasięgu i unikania kolizji. Pomaga statkom wykrywać inne statki, masy lądowe, boje i inne pobliskie zagrożenia nawigacyjne.
Systemy radarowe nawigacyjne na statkach są niezbędne do bezpiecznego manewrowania w portach, wąskich kanałach i obszarach o dużym natężeniu ruchu, zapewniając żeglarzom informacje w czasie rzeczywistym o ich bezpośrednim otoczeniu.
Z drugiej strony radar do przeszukiwania powierzchni jest przeznaczony do obserwacji na większym zasięgu i wykrywania celów poza bezpośrednim sąsiedztwie statku.
Umożliwia statkom monitorowanie większego obszaru powierzchni morza, wykrywanie odległych statków, samolotów i potencjalnych zagrożeń oraz utrzymywanie świadomości sytuacyjnej na większych dystansach.
Systemy radarowe do przeszukiwania powierzchni na statkach mają kluczowe znaczenie dla nadzoru morskiego, operacji obronnych i nadzoru ruchu morskiego na wodach otwartych.
Systemy radarowe na statkach zazwyczaj działają w dwóch głównych trybach:
- Automatyczny asystent kreślenia radaru (ARPA): tryb ARPA zapewnia automatyczne śledzenie i kreślenie celów wykrytych przez radar. Oblicza i wyświetla informacje o celu, takie jak namiar, zasięg, najbliższy punkt podejścia (CPA), najbliższy punkt podejścia w czasie (TCPA) oraz kurs/prędkość na podłodze.
ARPA poprawia świadomość sytuacyjną, pomagając marynarzom monitorować ruchy statków, przewidywać potencjalne kolizje i podejmować decyzje nawigacyjne w celu utrzymania bezpiecznych odległości i kursów.
- Radar Beacon (Racon): Tryb Racon jest używany w połączeniu z radarem do odbierania sygnałów z lądowych lub pływających latarni radarowych. Te latarnie emitują charakterystyczne sygnały radarowe, które statki mogą wykryć i wykorzystać do określenia swojej pozycji względem latarni.
Sygnały Racon zapewniają punkty odniesienia nawigacyjne i dodatkową pomoc w precyzyjnym pozycjonowaniu, szczególnie w warunkach słabej widoczności lub podczas nawigacji w pobliżu linii brzegowych, portów lub innych krytycznych obszarów morskich.
Statki są wyposażone w dwa radary, przede wszystkim w celu zapewnienia redundancji i elastyczności operacyjnej. Redundancja zapewnia, że w przypadku awarii jednego systemu radarowego lub konieczności konserwacji drugi radar może w dalszym ciągu zapewniać podstawowe funkcje nawigacji i nadzoru.
Elastyczność operacyjna umożliwia statkom wykorzystywanie różnych systemów radarowych do określonych celów, takich jak nawigacja krótkiego zasięgu (przy użyciu radaru nawigacyjnego) i obserwacja dalekiego zasięgu (przy użyciu radaru do przeszukiwania powierzchni).
Posiadanie dwóch radarów poprawia także świadomość sytuacyjną, zapewniając zasięg nakładania się i różne możliwości operacyjne, poprawiając w ten sposób ogólne bezpieczeństwo na morzu.
Liczba radarów zainstalowanych na statku różni się w zależności od wielkości statku, wymagań misji i potrzeb operacyjnych. Większe statki, takie jak statki handlowe, statki marynarki wojennej i statki badawcze, mogą mieć zainstalowanych wiele systemów radarowych w celu uwzględnienia różnych scenariuszy operacyjnych i poprawy bezpieczeństwa nawigacji.
Ogólnie rzecz biorąc, statki mają zwykle co najmniej dwa radary: jeden do nawigacji krótkiego zasięgu i unikania kolizji (radar nawigacyjny), a drugi do obserwacji dalekiego zasięgu i wykrywania celów (radar do przeszukiwania powierzchni). Można zainstalować dodatkowe systemy radarowe do realizacji specjalistycznych funkcji, takich jak monitorowanie pogody, kontrola ruchu lotniczego lub specyficzne wymagania misji na statkach wojskowych i badawczych.
Dokładna liczba i typy radarów na pokładzie statku zależą od wymogów prawnych, względów operacyjnych i roli statku w operacjach morskich.