Rzadki układ antenowy odnosi się do konfiguracji układu, w której anteny są rozmieszczone w większych odstępach w porównaniu z tradycyjnym gęstym układem. W rzadkim układzie antenowym odstęp między sąsiednimi antenami jest większy niż połowa długości fali odbieranych lub transmitowanych sygnałów. Większe odstępy skutkują mniejszą liczbą anten pokrywających dany obszar lub objętość, stąd określenie „rzadkie”. Rzadkie układy antenowe są często używane w zastosowaniach, w których zmniejszenie liczby anten może uprościć projekt systemu, obniżyć koszty lub spełnić określone wymagania operacyjne, takie jak szeroki zasięg lub łagodzenie zakłóceń.
Termin „rzadki układ” ogólnie odnosi się do konfiguracji układu antenowego, w której liczba anten jest znacznie mniejsza niż liczba uważana za w pełni zaludnioną lub gęstą. Rzadkie macierze projektuje się z celowymi odstępami między antenami, których wielkość może różnić się w zależności od zastosowania i pożądanych właściwości użytkowych anteny. Szczeliny te umożliwiają zmniejszenie wzajemnego sprzężenia między antenami i mogą zapewnić unikalne możliwości kształtowania wiązki, takie jak kształtowanie wiązki o zmiennej szerokości wiązki lub elastyczność sterowania w szerszych sektorach kątowych w porównaniu z gęstymi układami.
Rzadkie układy antenowe są zwykle używane w scenariuszach, w których określone korzyści operacyjne przewyższają korzyści wynikające ze stosowania gęsto zaludnionego układu antenowego. Powszechnym zastosowaniem są systemy radarowe, w których rzadkie macierze mogą pomóc w zmniejszeniu efektów wzajemnego sprzężenia i poprawie rozdzielczości kątowej w określonych kierunkach. Rzadkie układy są również korzystne w wielkoskalowych systemach antenowych, takich jak układy fazowane używane w komunikacji satelitarnej lub sieciach bezprzewodowych, gdzie krytyczne znaczenie ma minimalizacja złożoności sprzętu i maksymalizacja obszaru lub głośności zasięgu.
Główną różnicą między gęstymi i rzadkimi układami jest odstęp i gęstość anten w strukturze układu. Gęste macierze mają anteny umieszczone blisko siebie, zazwyczaj z odstępami między elementami mniejszymi niż połowa długości fali obsługiwanych przez nie sygnałów. To gęste rozmieszczenie pozwala na precyzyjne kształtowanie wiązki, wysoką rozdzielczość kątową i zwiększone pokrycie przestrzenne w określonych kierunkach. Natomiast rzadkie macierze mają większe odstępy między elementami, co skutkuje mniejszą liczbą anten pokrywających ten sam obszar lub objętość. Rzadkie macierze zapewniają korzyści, takie jak zmniejszone wzajemne sprzężenie, poprawiona odporność na zakłócenia i potencjalne oszczędności dzięki mniejszej liczbie komponentów sprzętowych. Mogą jednak wymagać pewnej rozdzielczości przestrzennej i dokładności kształtu wiązki w porównaniu z gęstymi macierzami, w zależności od wymagań aplikacji i względów projektowych.